Công nhân dọn dẹp đống đổ nát sau cuộc tấn công bằng hỏa tiễn của Ukraina vào Makiivka, vùng Donetsk, làm hàng trăm lính Nga thiệt mạng. (Ảnh chụp ngày 03/01/2022. AP)
Thụy My (RFI) - Ukraina gần đây mạnh dạn tiến hành những vụ oanh kích tầm xa gây thiệt hại nặng cho Nga. Phương Tây lo ngại những vụ oanh kích đó sẽ khiến Putin leo thang, nhưng các nhà chiến lược ở Kiev tính toán ngược lại : làm bộc lộ những yếu kém của Nga sẽ khuyến khích đồng minh chuyển giao thêm vũ khí để có thể giành chiến thắng.
Bắt đầu giáng những đòn mạnh vào Matxcơva
Le Figaro dành ba trang báo nói về « Chiến lược của Ukraina để mở rộng oanh kích sang Nga ». Theo một viên chức Pháp, tổng thống Volodymyr Zelensky mỗi lần trao đổi với các đồng nhiệm phương Tây, sau khi nói về những vũ khí mà Ukraina đang cần, đều không quên đề cập đến « kế hoạch hòa bình » gồm 10 điểm của mình, và tỏ vẻ thất vọng khi không được lắng nghe. Để gây tiếng vang, quân đội Ukraina trước hết muốn chứng tỏ họ có thể khiến Nga phải chịu thiệt hại nặng nề.
Lực lượng Zelensky tấn công căn cứ không quân Engels tại Nga, nơi xuất phát những oanh tạc cơ chiến lược và mới đây đã làm hàng trăm lính Nga thiệt mạng khi bắn hỏa tiễn vào Makiivka, ngoại ô Donetsk, gây tác động lớn về tâm lý. Quân đội Ukraina đang tăng tốc để khi kết thúc đợt oanh tạc tầm xa có thể sẵn sàng giao tranh trở lại. Trong khi chờ đợi, họ tiến hành những cuộc tấn công nho nhỏ để chiếm những cao điểm, những giao lộ quan trọng để có thể triển khai quân khi thuận lợi. Tổng thống Ukraina tối thứ Ba tuyên bố: « Chúng tôi chắc chắn rằng chủ nhân điện Kremlin sẽ tung ra tất cả những gì còn lại để cố thay đổi tình thế hoặc ít nhất là làm chậm lại thất bại. Chúng ta phải ngăn cản việc này, bọn khủng bố phải thua cuộc ».
Theo tướng về hưu Olivier Kempf, chuyên gia địa chính trị, thì cả Ukraina lẫn Nga đều không thể dừng lại. Tuy đều mong Kiev chiến thắng, cả Mỹ lẫn châu Âu đều thận trọng không muốn bị cuốn vào cuộc chiến. Về hỗ trợ tài chánh, các nhà lãnh đạo đều cố gắng duy trì sự ủng hộ của công luận, và để tránh nguy cơ leo thang, họ kín đáo nêu ra vài lằn ranh đỏ cho Ukraina. Hoa Kỳ từ chối giao đạn Atacms giúp đánh vào sâu nhiều trăm cây số, và cấm tấn công mục tiêu dân sự Nga. Trên chiến trường, vẫn còn những vùng xám. Trong vụ oanh kích căn cứ Engels, Ukraina đã ý tứ không sử dụng vũ khí phương Tây, mà dùng những phiên bản drone Nga đã chỉnh sửa. Những trận giao chiến xung quanh nhà máy điện nguyên tử Zaporijia cũng gây lo ngại, và vấn đề Crimée vẫn cấm kỵ.
Kiev đã có kế hoạch tái sát nhập Crimée
Le Figaro cho biết « Kiev đã chuẩn bị việc tái sát nhập Crimée ». Một tài liệu 35 trang bằng tiếng Anh đã được soạn sẵn trong khuôn khổ « Nền tảng cho Crimée », sáng kiến của tổng thống Volodymyr Zelensky từ trước chiến tranh, nhằm tập hợp các nhân tố chính trị và kinh tế về bán đảo bị Matxcơva chiếm đoạt từ 2014.
Một thành viên tổ chức này lưu ý : « Minsk 1, Minsk 2 và Công thức Normandie nêu ra Donetsk và Luhansk, nhưng hiếm khi nhắc đến Crimée. Sự khai sinh Nền tảng cho Crimée năm 2021 là để lấp vào khiếm khuyết này ». Văn bản trên đây mô tả cách thức Nga « xâm chiếm bán đảo, thay đổi thành phần cư dân và hủy diệt bản sắc của người dân bản địa ».
Từ 2014, Crimée bị biến thành « căn cứ để chuẩn bị tấn công cả nước Ukraina » và « khu vực luật rừng », cộng đồng thiểu số Tatar bị trấn áp. Kiev hy vọng mai này Crimée sẽ được hội nhập vào hệ thống xa lộ và đường sắt châu Âu, hướng về « độc lập năng lượng nhờ công nghệ xanh ». Phía sau những mục tiêu được phương Tây ủng hộ, là một ẩn số phức tạp hơn : sẽ phải làm gì với cư dân được Nga đưa vào và cơ sở hạ tầng do Nga xây dựng sau khi sáp nhập ?
Thành viên trên đây cho biết, dự kiến sau khi được giải phóng, Crimée sẽ được đặt dưới chế độ quân quản, ai đi ai ở sẽ được quyết định theo thái độ trong thời kỳ chiếm đóng, người dân bình thường có thể an tâm không bị trừng phạt. Kiev chưa hề công nhận các hộ chiếu do Nga cấp. Theo luật Ukraina, những ai đến Crimée qua cầu Kertch sau 2014 đều là cư trú bất hợp pháp.
Máy bay Nga không còn dám phiêu lưu trên không phận Ukraina
Cũng về Ukraina, Le Figaro giải thích « Làm thế nào Không quân Ukraina có thể buộc kẻ thù phải tôn trọng mình ». Lực lượng Kiev yếu hơn rất nhiều, nhưng tại sao Nga chưa bao giờ làm chủ được vùng trời Ukraina ? Theo phát ngôn viên Không quân Yuriy Ignat, ngay từ ngày đầu tiên họ đã dẫn dụ phi cơ địch tới khu vực mà phòng không đang chờ sẵn, mấy chục máy bay Nga đã bị bắn hạ khiến kế hoạch chiếm phi trường, vận tải quân xuống Kiev bị phá sản.
Một phi công Ukraina cho biết trong những tuần lễ đầu phía Nga khá hung hăng, tưởng rằng sẽ dễ dàng như ở Syria. Nay phi công Nga đã hiểu và không còn dám bay sâu vào không phận Ukraina. Matxcơva chuyển sang dùng drone và hỏa tiễn đánh phá, Kiev dựa vào các đơn vị radar trên cả nước làm tai mắt cho Không quân, cũng như thông tin tình báo. Tỉ lệ mục tiêu địch bị phòng không Ukraina tiêu diệt lên đến 75 %.
Chạy đua với thời gian để không đánh mất ưu thế
Trong bài xã luận « Chiếc đồng hồ cát của chiến tranh », Le Figaro nhận định thời gian trước đây đứng về phía kháng chiến Ukraina, dập tắt hy vọng chiến thắng trong vài ngày của Vladimir Putin, nay có nguy cơ đang đe dọa Kiev.
Trong khi Kremlin chờ đợi đối thủ sẽ kiệt sức, bất chấp cái giá khổng lồ về nhân mạng cho quân Nga, những yếu tố làm nên thắng lợi cho Ukraina có thể đang bị hao mòn : lòng can đảm và kiên trì của một quân đội và dân số ít hơn rất nhiều, viện trợ vũ khí của phương Tây, và cả một loạt những sai lầm khó tin của quân xâm lược. Cứ ngỡ rằng những thất bại liên tiếp ở Kiev, Kharkiv và Kherson có thể khiến bộ tham mưu Nga thay đổi chiến lược. Thế nhưng, họ vẫn bất cẩn, khiến mới đây hàng trăm tân binh đã thiệt mạng tại Makiivka.
Trong khi Nga câu giờ, huy động nền kinh tế tập trung cho chiến tranh, Ukraina phải chạy đua với thời gian. Chính là để trình bày chiếc đồng hồ cát đảo ngược này mà tổng thống Zelensky đã đến Mỹ vào cuối tháng 12, và để làm đối thủ phải hoang mang, Kiev liên tục tấn công sâu vào đất Nga. Nếu phương Tây lo ngại những động thái của Ukraina sẽ khiến Putin leo thang, thì các nhà chiến lược ở Kiev tính toán ngược lại : làm bộc lộ những yếu kém của Nga sẽ khuyến khích đồng minh chuyển giao thêm vũ khí để có thể đánh thắng người khổng lồ hung hăng. (RFI)