Quân nhân Phần Lan cắm quốc kỳ của quốc gia này tại Trụ sở NATO ở Brussels, Bỉ vào ngày 04 Tháng Tư năm 2023. Phần Lan chính thức gia nhập NATO vào thứ Ba, 4 Tháng Tư, khi Bộ trưởng Ngoại giao Pekka Haavisto trao hiệp ước gia nhập đã ký cho Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken. (Ảnh: Dursun Aydemir/Anadolu Agency via Getty Images)
Mai Vũ Phạm - Báo cáo Hạnh phúc Thế giới của Liên Hợp Quốc công bố tháng trước Finland (Phần Lan) vẫn tiếp tục giữ vững vị trí “Quốc gia hạnh phúc nhất thế giới.” Đây là năm thứ sáu quốc gia này liên tiếp giữ vị trí số một. Các chuyên gia sử dụng một số yếu tố để đánh giá mức độ hạnh phúc, bao gồm sức khỏe thể chất và tinh thần, chính phủ không tham nhũng và hoạt động hiệu quả.
“Mục tiêu cuối cùng của chính trị và đạo đức phải là hạnh phúc của con người”, Jeffrey Sachs, một trong những tác giả của báo cáo, đồng thời là Giám đốc Trung tâm Phát triển Bền vững tại Đại học Columbia, Hoa Kỳ cho biết.
Khi chính quyền của một quốc gia đặt lợi ích, an toàn, và hạnh phúc của toàn dân là mục tiêu tối quan trọng, đó mới thực sự là một chính quyền “do dân, vì dân.”
Hạnh phúc nhân đôi
Từng là một phần của đế chế Nga, Phần Lan lo ngại sẽ trở thành mục tiêu tiếp theo của Putin. Phần Lan hiểu rất rõ về Nga, vì nước này từng là nạn nhân của cuộc tấn công vũ lực của Moscow trong Chiến tranh Mùa đông 1939-1940. Kết quả là Phần Lan đã để mất khoảng 10% lãnh thổ vào tay Moscow. Kể từ đó, Phần Lan chọn thái độ trung lập vì nghĩ rằng đây là cách tốt nhất để tránh “chọc tức” Nga. Nhưng cuộc xâm chiếm Ukraine của Putin đã gửi một thông điệp rõ “như ban ngày” tới các nước láng giềng, trong đó có Phần Lan, rằng Putin có thể đơn phương đổ quân xâm lược quốc gia khác.
Liên Hợp Quốc công bố tháng trước Finland (Phần Lan) vẫn tiếp tục giữ vững vị trí “Quốc gia hạnh phúc nhất thế giới.” (Ảnh: Sergei Gapon/Anadolu Agency via Getty Images)
Theo thăm dò trong nước, ngay sau cuộc xâm chiếm của Nga với Ukraine, khoảng 78% người dân Phần Lan ủng hộ nước này gia nhập NATO. Niềm hạnh phúc của người dân Phần Lan vừa được nhân đôi khi nước này chính thức trở thành thành viên thứ 31 của liên minh quân sự NATO (Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương – North Atlantic Treaty Organization) vào ngày 4 Tháng Tư năm 2023. Quá trình gia nhập NATO của Helsinki đã diễn ra nhanh chóng, mặc kệ đe dọa của Nga.
Tầm quan trọng chiến lược của NATO
Một trong những mục tiêu khi Putin đổ quan xâm lược Ukraine vào cuối Tháng Hai năm ngoái là để ngăn cản Ukraine gia nhập NATO – liên minh quân sự quan trọng nhất thế giới. Tuy nhiên, thực tế cho thấy cuộc xâm lược bất hợp pháp của Putin với Ukraine, mà phần lớn thế giới lên án, đã khiến NATO trở nên càng quan trọng hơn bao giờ hết.
Năm 1949, liên minh Hoa Kỳ, Canada, và một số quốc gia Tây Âu ký hiệp ước tạo ra liên minh quân sự NATO nhằm chống lại sự bành trướng của chủ nghĩa cộng sản ở Liên Xô dưới thời Stalin. Mặc dù Liên Xô đã sụp đổ hơn 30 năm, NATO vẫn được duy trì và hoạt động tích cực. Những can thiệp tiêu biểu của NATO gần đây bao gồm dẫn đầu nỗ lực can thiệp vào Afghanistan và giúp lật đổ chính quyền Slobodan Milošević ở Nam Tư.
Một trong những nguyên tắc sáng lập và tối quan trọng của NATO là phòng thủ tập thể, thể hiện trong Điều khoản số 5, quy định rằng “bất kỳ cuộc tấn công vũ trang nào vào một hay một số thành viên của liên minh đều được coi là một cuộc tấn công vào toàn bộ liên minh.” Và tất cả các thành viên của NATO sẽ hỗ trợ nạn nhân của một cuộc tấn công như vậy “ngay lập tức.” Thêm nữa, Điều 5 quy định rằng hành động đáp trả có thể là phản đối ngoại giao, hoặc một cuộc chiến tranh vũ trang nếu cần thiết để khôi phục và duy trì an ninh.
Phần Lan được gì về mặt chiến lược khi gia nhập NATO?
Phần Lan hiểu rất rõ tầm quan trọng chiến lược của liên minh quân sự NATO. Là thành viên chính thức của NATO sẽ giúp quốc gia này có được sự bảo đảm về an ninh trước âm mưu bành trướng của Nga. Fabrice Pothier, thành viên tư vấn cấp cao tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế cho biết việc Phần Lan gia nhập NATO sẽ tạo ra một loại “bức tường chắn” bao quanh Nga, bắt đầu từ Bắc Âu với Phần Lan và tiến dần về phía Đông, nơi NATO đang tăng cường sự hiện diện quân sự sau khi Putin tiến hành cuộc xâm lược Ukraine. Tuy nhiên, Phần Lan hiện chưa yêu cầu NATO triển khai quân đội trên lãnh thổ nước này trong thời điểm hiện tại.
Tin Phần Lan gia nhập NATO được các quốc gia trong khối này chào mừng và hoan nghênh nồng nhiệt. Ngoại trưởng Vương Quốc Anh, James Cleverly, giải thích sự hiện diện của liên minh dân chủ là để đối phó “với sự ngu ngốc của Putin, cuộc xâm lược toàn diện điên rồ của ông ta vào Ukraine.” Ngoại trưởng Anh nhấn mạnh: “NATO an toàn hơn nhờ Phần Lan, và Phần Lan an toàn hơn nhờ NATO. Bước tiếp theo trong nhiệm vụ của chúng tôi là hoàn thành quá trình đã bắt đầu và đảm bảo rằng Thụy Điển cũng được gia nhập với tư cách là một đồng minh NATO càng sớm càng tốt.”
Tin Phần Lan gia nhập NATO được các quốc gia trong khối này chào mừng và hoan nghênh nồng nhiệt. (Ảnh: Zheng Huansong/Xinhua via Getty Images)
Putin đã hoàn toàn thất bại
Nếu như mục tiêu chính của Putin trong cuộc xâm lược Ukraine là để dạy Ukrain và các quốc gia láng giềng một bài học hãy tránh xa NATO, thì Putin đã hoàn toàn thất bại. Putin và đồng minh biện minh cho hành động Nga xâm lược Crimea, Georgia, Belarus… là do NATO dám mở rộng. Thực tế, các quốc gia thuộc khối Liên Xô đã lập tức tìm cách gia nhập NATO ngay sau khi liên minh cộng sản bị sụp đổ đầu thập niên 90s.
Giờ đây, NATO lại chào mừng sự gia nhập của Phần Lan – một quốc gia trong suốt hơn 75 năm, kể từ thời Liên bang Soviet và sau là thời Putin, đã duy trì trung lập vì không muốn khiêu khích Nga. Với sự gia nhập của Phần Lan, NATO đã kéo dài thêm 810 dặm đường biên giới với Nga. Với tình hình kinh tế và quân sự hiện tại, Moscow gần như không đủ tầm và sức để bảo vệ đường biên giới đó.
Tất nhiên, chính quyền Putin rất tức tối, cảnh báo sẽ thực hiện “các biện pháp trả đũa” để giải quyết các mối đe dọa an ninh do tư cách thành viên NATO của Phần Lan tạo ra. Tuy nhiên, Putin sẽ không dám và thậm chí không có khả năng đáp trả.
Bởi quân đội Nga hiện đang bị sa trong vũng lầy Ukraine, với nhiều thất bại thảm hại. Các cơ quan tình báo phương Tây tin rằng quân đội Nga đã có hơn 200.000 người chết hoặc bị thương. Đáng lưu ý, Nga đang đối mặt với tình hình kinh tế khó khăn và kiệt quệ. Theo nhóm nghiên cứu tại Đại học Yale danh giá của Hoa Kỳ, 1.000 trong số 1.200 nhà đầu tư doanh nghiệp nước ngoài hàng đầu ở Nga hiện đã rút lui hoàn toàn khỏi nước này.
Thêm nữa, Putin dường như không nhận được nhiều hỗ trợ từ Tập Cận Bình trong lần gặp gỡ trực tiếp vừa qua. Nghiêm trọng hơn là tinh thần và ý chí tập thể của những người lính Nga ngày càng sa sút với các báo cáo đào ngũ và lạm dụng rượu. Sau hơn một năm Nga xâm lược Ukraine, Putin vẫn không thể chiếm được Bakhmut và các thành phố khác ở miền Đông Ukraine. Rõ ràng Nga khó giành được chiến thắng trong cuộc chiến với Ukraine.
Quốc kỳ xanh lam và trắng của Phần Lan tung bay cùng với 30 quốc gia khác tại trụ sở NATO hôm Thứ Ba là một đòn giáng rất đau với Putin, khi liên minh NATO ngày càng mạnh mẽ hơn bao giờ hết bất chấp mọi đe dọa vũ lực từ Nga. Ngoại trưởng Hoa Kỳ, Antony Blinken, phát biểu việc Phần Lan từ bỏ vị trí trung lập để gia nhập NATO “là điều duy nhất chúng tôi có thể cảm ơn ông Putin.”
Có lẽ, nếu không có Putin và cuộc xâm chiếm phi pháp ở Ukraine, Phần Lan vẫn sẽ tiếp tục đứng ngoài NATO. Do đó, không ai làm tốt vai trò đoàn kết các thành viên NATO tốt hơn ngoài Putin. Lại một lần nữa, Putin hứng chịu thêm một thất bại cay đắng và chua chát.
Mai Vũ Phạm SGN)