Tập Cận Bình là phiên bản của Mao Trạch Đông (Ảnh qua Hindustan Times)
Thụy My (RFI) - Nhìn sang châu Á, Le Monde nhận định « Đài Loan trong tầm ngắm của Tàu cộng ». Đặc phái viên tờ báo ở Đài Bắc nhấn mạnh từ một thập niên qua, Tập Cận Bình đã tăng cường sức mạnh quân sự, đe dọa « thống nhất » Đài Loan. Nhưng liệu quân đội của ông ta có thực hiện được điều này ?
Từ khi lên cầm quyền, ông Tập đã nắm lấy Giải phóng quân (APL) tức quân đội, một loại Nhà nước trong Nhà nước với nạn tham nhũng lan tràn, và đã bại trận trong cuộc chiến cuối cùng với Việt Nam năm 1979. Tập Cận Bình nhắc lại câu của Mao Trạch Đông « Đảng lãnh đạo trên nòng súng ». Ngay từ 2014, ông ta bắt giam hai tướng Từ Tài Hậu (Xu Caihou) và Quách Bá Hùng (Guo Boxiong), sa thải trên 70 sĩ quan cấp tướng vì tham nhũng, 13.000 sĩ quan khác bị kỷ luật. Bốn tổng cục bị giải thể năm 2016, cơ cấu lại thành 15 đơn vị trực thuộc Quân ủy trung ương do Tập Cận Bình trực tiếp lãnh đạo.
Ngân sách quốc phòng năm nay tăng mạnh nhất, đến 7,2 %, chưa kể số tiền khổng lồ đổ vào nghiên cứu trong kỹ nghệ vũ khí, được cho là đến 290 tỉ đô la trong năm 2021. Riêng hải quân tăng theo cấp số nhân với 340 chiến hạm trong khi Hoa Kỳ chưa đầy 300, nhưng Mỹ vẫn chiếm ưu thế về trọng tải, chất lượng và hỏa lực. Tàu cộng cũng rất mạnh về hỏa tiễn đạn đạo và phòng không, sở hữu đủ loại tên lửa quy ước và nguyên tử có thể ngăn chận hải quân Hoa Kỳ tại Thái Bình Dương.
Không quân Tàu cộng có 2.800 phi cơ, trong số đó 2.250 chiếc là chiến đấu cơ, đứng thứ ba thế giới. Khả năng tấn công mạng cũng rất đáng kể. Về nguyên tử, Bắc Kinh có thể tăng gấp ba số đầu đạn hạt nhân từ 400 lên 1.500 từ nay đến 2035 ; có 6 tàu ngầm nguyên tử trang bị hỏa tiễn JL-3 bắn được đễn tận nước Mỹ. Điểm yếu của Tàu cộng là chất bán dẫn, do Mỹ cấm vận, Bắc Kinh có thể chậm trễ hai, ba thế hệ. Hiệu quả của quân đội Tàu cộng tùy thuộc nhiều vào những cuộc tập trận chung với Nga.
Tàu cộng hy sinh 2 triệu mạng lính để chiếm Đài Loan ?
Washington nay chủ trương siết chặt quan hệ với các nước gần Đài Loan, để nhân lên số điểm tựa. Nhật Bản chẳng hạn, đã gia hạn hiệp ước quốc phòng với Hoa Kỳ, chi ra 2,8 tỉ đô la cho phòng không. Tại Đài Bắc, ít ai tin là Tàu cộng sẽ sớm tấn công. Ông Lại Di Trung (I Chung Lai), chủ tịch think tank Prospect Foundation cho rằng : « Tàu cộng có thể chiến thắng Đài Loan, nhưng phải hy sinh 2 triệu quân, gấp 10 lần số lính Nga tử thương ở Ukraina ». Còn nếu phong tỏa, đó là một chiến dịch lâu dài và phức tạp. Dù Bắc Kinh tuyên bố những gì đi nữa, vùng biển quốc tế vẫn là vùng biển quốc tế, và việc phong tỏa sẽ nhanh chóng trở thành vấn đề của thế giới.
Theo nhà nghiên cứu Hứa Trí Tường (Jyh Shyang Sheu) của Viện Nghiên cứu Quốc phòng và An ninh Quốc gia (INDSR), các bờ biển Đài Loan quá nhỏ nên quân Tàu cộng khó thể đổ bộ ồ ạt. Le Monde dẫn lời chuyên gia Yết Trọng (Chieh Chung) của National Policy Foundation : « Tập Cận Bình cần nhiều năm nữa để hiện đại hóa quân đội. Hơn nữa, việc đổ bộ cần 60.000 đến 70.000 quân trong đợt đầu, trong khi các chiến hạm Tàu cộng chỉ vận chuyển được phân nửa ». Chiến tranh Ukraina cho Bắc Kinh thấy cần phải đánh phủ đầu vào cơ quan chỉ huy để tạo bất ngờ. Đài Loan tìm kiếm mọi dấu hiệu chuẩn bị từ phía Tàu cộng như mua nhiên liệu, trang bị, thực phẩm…và NATO có thể trợ giúp.
Giáo sư Lâm Dĩnh Hựu (Ying Yu Lin) của đại học Đạm Giang (Tamkang) nêu thêm nhược điểm nữa của quân đội Tàu cộng : quan liêu, chú trọng « hồng » hơn « chuyên ». Tại Hoa Kỳ, tác giả Andrew Scobell đưa ra ba lý do để nghi ngờ hiệu quả của APL : thiếu phối hợp giữa dân sự và quân sự trong chế độ độc tài, không dám chỉ trích cấp trên, chưa sẵn sàng chiến đấu. Dù chiếm được Đài Loan hay sa lầy, một cuộc xung đột kéo dài tại đây sẽ gây hỗn loạn hơn cả cuộc chiến tranh ở Ukraina hiện nay.
Mỹ cứng rắn hơn với Bắc Kinh tại Đông Nam Á
Cũng liên quan đến Tàu cộng, trả lời Le Monde, nhà sử học Pierre Grosser nhận xét sau chiến tranh Việt Nam, Hoa Kỳ không còn chú ý tới Đông Nam Á. Và khi chiến tranh lạnh kết thúc, vũ khí nguyên tử chiến thuật ở Hàn Quốc được rút đi, các căn cứ quân sự ở Philippines bị đóng cửa. Mỹ tập trung chống khủng bố ở Afghanistan và Cận Đông. Kể từ những năm 2010, mọi việc thay đổi với thái độ hung hăng của Tàu cộng, và khác với thời kỳ 1940-1975, Đông Nam Á nay là động cơ tăng trưởng kinh tế thế giới. Bắc Kinh trở thành đối tác thương mại lớn nhất của nhiều nước trong khu vực.
Bối cảnh này khiến Barack Obama « xoay trục » sang châu Á. Chính quyền Biden đưa ra Indo-Pacific Economic Framework (Khuôn khổ Kinh tế Ấn Độ-Thái Bình Dương) tập hợp 7 nước ASEAN. Việt Nam nay trở thành đối tác của Mỹ, vì chủ trương của Washington đã linh hoạt hơn, vượt khỏi những liên minh song phương truyền thống để xây dựng những điểm tựa và quan hệ đối tác mới. Tại Philippines, Mỹ được sử dụng các căn cứ quân sự. Hồi 2012 khi Bắc Kinh chiếm bãi cạn Scarborough, Obama không phản ứng, nhưng nay Biden tuyên bố sẽ bảo vệ Philippines nếu bị tấn công.
Không chỉ tuần tra bảo vệ tự do hàng hải, Mỹ chống lại kiểu áp đặt việc đã rồi của Tàu cộng, và ít trung dung hơn trước các tranh chấp lãnh thổ. Về kinh tế, không chỉ là tự do mậu dịch mà còn quan tâm đến an ninh mạng, tiêu chuẩn kỹ thuật, hợp tác công nghệ ; và Đông Nam Á là vùng đất mới giúp Mỹ bớt lệ thuộc hàng nhập khẩu từ Hoa lục. Một dạng thống trị của Tàu cộng đang định hình trong khu vực. Bắc Kinh dùng kinh tế làm vũ khí chống lại Úc, Hàn Quốc…chưa kể những vấn đề liên quan đến các casino, địa ốc, thái độ kẻ cả của các đại gia người Hoa…Sự ngạo mạn làm hình ảnh của người khổng lồ châu Á xấu hẳn đi, và nhiều nước muốn dựa vào Mỹ cũng như các đồng minh của Mỹ. (RFI)