Chủ tịch Trung cộng Tập Cận Bình và vợ tại Úc năm 2014

Karishma Vaswani - Các quốc gia nên đoàn kết chống lại sự cưỡng bức về kinh tế và địa chính trị ngày càng tăng của Trung cộng, nếu không muốn có nguy cơ bị Bắc Kinh cô lập và trừng phạt, cựu Thủ tướng Úc Kevin Rudd nói với BBC.

Ông Rudd nói rằng các chính phủ ở phương Tây không nên ngại thách thức Trung cộng về các vấn đề như nhân quyền.

Trên khắp thế giới, các quốc gia đang hình thành một trật tự địa chính trị mới được đóng khung bởi sự thống trị ngày càng tăng của Trung cộng.

"Nếu bạn có bất đồng với Bắc Kinh, như nhiều chính phủ trên thế giới hiện nay, tốt hơn hết là bạn nên có quan điểm cùng với các quốc gia khác thay vì đơn phương, bởi vì nó giúp Trung cộng dễ dàng sử dụng đòn bẩy song phương chống lại bạn," ông Rudd nói với chương trình Talking Business Asia của BBC.

Nguyên Thủ tướng Úc Kevin Rudd

Bình luận của ông được đưa ra khi quan hệ giữa Úc và Trung cộng đã xấu đi đến mức tồi tệ nhất trong nhiều thập kỷ., sau một loạt các đòn kinh tế và ngoại giao mà mỗi bên giáng xuống.

Úc đã loại bỏ các thỏa thuận gắn liền với dự án cơ sở hạ tầng khổng lồ của Trung cộng, Sáng kiến Vành đai và Con đường. Úc cũng cấm công ty viễn thông Trung cộng Huawei xây dựng mạng 5G tại nước này.

Úc là nước sản xuất quặng sắt lớn nhất thế giới

Nhưng thực sự việc Úc kêu gọi một cuộc điều tra về nguồn gốc của đại dịch virus corona đã gây ra một cơn bão mới giữa hai bên.

Trung cộng đã trả đũa bằng cách áp đặt các biện pháp trừng phạt lên hàng nhập khẩu của Úc - bao gồm rượu vang, thịt bò, tôm hùm và lúa mạch - và bóng gió rằng nhiều mặt hàng nữa sẽ bị trừng phạt.

Bắc Kinh cũng đã đình chỉ các cuộc đối thoại kinh tế quan trọng với Canberra, điều này có nghĩa là không có quan hệ cấp cao nào để giải quyết các vấn đề.

Một chiến trường mới

Ông Rudd, người đã lãnh đạo Úc hai lần từ năm 2007 đến năm 2013, đã chỉ trích cách tiếp cận của chính phủ hiện tại đối với Trung cộng, nói rằng nó đôi khi phản tác dụng.

Úc đang chứng kiến giá quặng sắt kỷ lục

Ông Rudd, hiện là chủ tịch của Viện Chính sách Xã hội Châu Á, nói: "Phản ứng của chính phủ bảo thủ đối với người Trung cộng đôi khi chừng mực - nhưng đôi khi, nói thẳng ra nó khoa trương và chói tai."

Cựu thủ tướng đảng Lao động tin rằng phản ứng của chính phủ hiện tại với Trung cộng có thể gây rủi ro cho một mặt hàng xuất khẩu chủ chốt của Úc sang Trung cộng: quặng sắt.

"Họ [giới lãnh đạo Trung cộng] sẽ coi Úc là nhà cung cấp quặng sắt không đáng tin cậy trong dài hạn, vì những kết luận địa chính trị mà Bắc Kinh sẽ đưa ra liên quan đến… chính phủ bảo thủ ở Canberra.

"Nguồn cung dài hạn đó có thể gặp rủi ro vì các yếu tố địa chính trị."

Một phần năm hàng hóa xuất khẩu của Australia là sang Trung cộng, một mối quan hệ kinh tế mới chỉ mới trở nên quan trọng trong vài thập kỷ qua.

Người dân ở Thượng Hải xem lễ nhậm chức của Joe Biden vào tháng Giêng

Đối đầu với Trung cộng

Ngày càng có nhiều quốc gia - đặc biệt là những quốc gia đồng minh với Mỹ về mặt tư tưởng - đang lên tiếng chống lại Trung cộng. Theo nhiều cách, họ đã đi theo sự dẫn dắt của Mỹ.

Dưới thời cựu Tổng thống Donald Trump, Mỹ đã phát động cuộc chiến thương mại gay gắt với Trung cộng, áp thuế lên hàng trăm tỷ đôla hàng hóa.

Việc này đã châm ngòi cho một cuộc chiến ăn miếng trả miếng về thương mại với Trung cộng, và làm thay đổi quan hệ giữa hai nước.

Trung cộng đã hy vọng rằng dưới thời Tổng thống Joe Biden, mọi thứ có thể khác đi, nhưng điều đó đã không xảy ra.

Trong khi các cuộc đàm phán thương mại đang diễn ra, tuần này Kurt Campbell, Phó trợ lý của Tổng thống Biden về các vấn đề an ninh quốc gia, nói Mỹ đã xong việc can dự với Trung cộng.

Trước đây, nhiều quốc gia, bao gồm Úc và Mỹ, đã có cách tiếp cận khác với Trung cộng. Khi Trung cộng ngày càng giàu có, cũng có cảm giác nước này sẽ phát triển tự do hơn.

Tương tác và đối thoại là những cách cộng đồng toàn cầu cố thực hiện với Trung cộng, nhưng dường như sự đồng thuận ngày càng tăng mà không hiệu quả.

Ông Rudd nói việc điều hướng Trung cộng có nghĩa là bạn phải chọn trận chiến của mình.

"Trung cộng sẽ không thích điều đó", ông nói, đề cập đến những lo ngại ngày càng tăng nhắm vào việc Trung cộng đối xử với người dân Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương, cũng như với Hong Kong và Đài Loan.

"Nhưng việc Trung cộng không thích điều gì đó không nhất thiết có nghĩa là chúng ta không nên làm điều đó.

"Điều đó không có nghĩa là bạn đi và chọn một cuộc chiến với Trung cộng mỗi ngày trong tuần," ông nói thêm.

Ông Rudd, người nói thông thạo tiếng phổ thông Mandarin, bác bỏ những lời chỉ trích rằng ông có lẽ ngây thơ hoặc lạc quan về Trung cộng khi còn đương nhiệm.

Ông nói rằng ông đã nêu ra một số lo ngại với chính phủ Trung cộng về nhân quyền.

Ông nói với BBC: "Tôi đã có rất nhiều bất đồng với Trung cộng về nhân quyền trong quá khứ.

"Trong chuyến thăm đầu tiên của tôi tới Bắc Kinh với tư cách là thủ tướng, tôi đã có một bài phát biểu tại Đại học Bắc Kinh bằng tiếng Trung cộng, chỉ trích tình hình nhân quyền của Trung cộng."

Tuy nhiên, ông cho biết cách thức mà ông tiến hành mối quan hệ với Trung cộng là ngoại giao.

"Đó là một khó khăn, nhưng chúng tôi cũng cố gắng duy trì sự cân bằng chung của mối quan hệ." (BBC)