Một người biểu tình trước Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ với biểu ngữ “Hãy Cứu Nền Dân Chủ Chúng Ta” sáng 4 Tháng Ba, 2024 ở Washington, DC (Hình: Alex Wong/Getty Images)

TTHN (Người Việt) - Washington, DC– Tòa Tối Cao Hoa Kỳ đồng thanh đưa tên ứng cử viên tổng thống Donald Trump trở lại các lá phiếu bầu sơ bộ 2024, không cho tiểu bang quyền cấm đoán cựu tổng thống vì vụ bạo loạn Quốc Hội, phán quyết sáng Thứ Hai, 4 Tháng Ba, công bố.

Phán quyết đưa ra một ngày trước Thứ Ba Vĩ Đại (Super Tuesday), thời điểm nhiều tiểu bang đồng loạt tổ chức bầu cử sơ bộ. Các thẩm phán Tối Cao Pháp Viện đều cho rằng tiểu bang không được quyền nêu ra một điều khoản trong Hiến Pháp thời hậu Nội Chiến để cấm cản ứng cử viên có tên trên lá phiếu. Quyền hiến định này thuộc về Quốc Hội Liên Bang, Tòa Tối Cao chỉ ra.

Ngay sau khi phán quyết được công bố, Trump viết trên mạng xã hội: “NƯỚC MỸ THẮNG LỚN!!!”

Quyết định của Tối Cao Pháp Viện chấm dứt các nỗ lực ở Colorado, Illinois, Maine và những tiểu bang nào muốn loại Trump ra khỏi phiếu bầu, cho dẫu ông là ứng cử viên dẫn đầu Đảng Cộng Hòa, vì Trump từng muốn đảo ngược kết quả bầu cử năm 2020 khi ông Joe Biden thắng, gây nên vụ bạo loạn Quốc Hội ở Điện Capitol ngày 6 Tháng Giêng, 2021.

Tổng Thư Ký Tiểu Bang Colorado Jena Griswold bày tỏ thất vọng trước phán quyết của Tòa Tối Cao tuy bà đành công nhận “Donald Trump là ứng cử viên hội đủ điều kiện trong Vòng Sơ Bộ Bầu Tổng Thống 2024 ở Colorado.”

Vụ xử Trump đánh dấu lần đầu tiên Tối Cao Pháp Viện phải đương đầu với một điều khoản trong Tu Chính Án Thứ 14 có từ sau Nội Chiến Hoa Kỳ để ngăn cản không cho cựu dân cử “tham gia nổi loạn” được ra chấp chính lần nữa.

Trước đó, Tòa Tối Cao ở Colorado, lần đầu tiên trong lịch sử, ra phán quyết rằng điều khoản đó có thể áp dụng cho trường hợp của Trump, vì tòa cho là đã gây nên cuộc tấn công vào tòa nhà Quốc Hội Hoa Kỳ. Trước đó, chưa có phán quyết nào áp dụng điều khoản này cho một ứng cử viên tổng thống.

Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ vẫn cho là tiểu bang có quyền ngăn không cho ứng cử viên ở các chức vụ tiểu bang ra tranh cử, nhưng không có quyền hạn thực thi điều khoản trong Hiến Pháp cho các chức vụ liên bang, “đặc biệt là Tổng Thống.”

Tuy tất cả chín thẩm phán đồng ý tên của Trump nên có trên tất cả phiếu bầu toàn quốc, vẫn có những dị biệt giữa ba thẩm phán có khuynh hướng tự do và Thẩm Phán Amy Coney Barrett bảo thủ về những điều mà Quốc Hội phải làm để tước quyền tranh cử chức vụ liên bang của ai đó. (TTHN)