Người VN là dân tộc duy nhất chế tạo Thuyền bằng tre
Bảo Châu Nguyễn - Người VN là dân tộc duy nhất phát minh ra thuyền hoàn toàn làm bằng tre. Thuyền tre được ghi nhận có từ thời nhà Đinh và gắn liền với ông tổ nghề đan thuyền Trần Ứng Long mà các chuyên gia hàng hải tây phương phải thừa nhận là người VN có quyền tự hào về ông.
Dù theo thời gian và địa phương và nhu cầu, sẽ có nhiều loại thuyền và kiểu dáng khác nhau, ảnh hưởng kỹ thuật phương tây, phương nam và phương bắc,.. nhưng những đặc trưng sau đây là của riêng (không phải luôn luôn hiện hữu) thuyền VN:
- Độ cong theo chiều dọc là cao nhất, giống hình "dấu ă".
- Hai đầu mũi và lái đều nhọn rất đặc trưng, không có bửng đuôi hoặc bửng mũi.
- Đặc biệt là thuyền mành hay thuyền nan: cánh buồm có nan và xếp lại như cái mành chứ không phải cuộn lại. Buồm cánh dơi là phát minh hoàn toàn của người VN.
- Có thể đi ngược gió với góc tối đa 67 độ so với phương ngang.
- Một phát minh đặc biệt của VN là những chiếc xiếm, như là vây bụng của cá, có tác dụng chống trôi ngang (lực gió lên cánh buồm sẽ gồm 2 vector: một đẩy thuyền đi tới và một đẩy thuyền trôi ngang).
Thuyền tre được sử dụng khắp miền bắc và miền trung VN với đủ kích thước, từ cái mủng vác được trên vai đến thuyền dài tận 20m có cột buồm, di chuyển trên ao đầm, đồng ruộng đến đi biển, sử dụng chuyên chở hàng hóa đến đánh cá ..mập.
Thuyền tre có độ mềm dẻo chịu được va đập hơn thuyền gỗ cũng như dễ dàng kéo lên bờ.