Một chiến sĩ thuộc lữ đoàn 1 Vệ binh Quốc gia Bureviy (Bão tố) trong một buổi tập luyện ở miền bắc Ukraina, ngày 03/11/2023. AP - Efrem Lukatsky
Thụy My - Theo Les Echos ngày 04/12/2023, chàng David nhỏ bé đã chống cự được với người khổng lồ Goliath trong suốt hai năm qua, đã là một thành công rất lớn. Kiev tiếp tục chiến đấu ngang ngửa với Matxcơva, và quan trọng hơn nữa là Nga không còn hoàn toàn kiểm soát được Crimée. Phương Tây không nên ngờ vực Ukraina cũng như tính chất tồn vong của cuộc chiến chống xâm lược này.
Ukraina thiếu thốn cả đạn dược lẫn chiến binh
Tại Ukraina, Les Echos nêu ra « Tình trạng thiếu thốn đạn dược ngăn trở hoạt động của các pháo thủ ». Khi được nhà báo hỏi, đơn vị bắn ra bao nhiêu quả đạn một ngày, « Fritz » cười buồn : « Nếu nói bao nhiêu quả một tháng thì dễ trả lời hơn ». Người lính 24 tuổi của lữ đoàn 56 Ukraina cùng với đồng đội từ nhiều tuần qua sống dưới mặt đất nhiều hơn, để tránh cái lạnh, bùn lầy và bom Nga. Họ buộc lòng phải trở nên thụ động vì thiếu đạn pháo.
Libération nhận xét « Nga tìm kiếm kẽ hở, Ukraina thiếu lực lượng bổ sung ». Kremlin sử dụng chiến lược khủng khiếp quen thuộc là « cối xay thịt » để chiếm bằng được Avdiivka, trung tâm hậu cần thuộc Donetsk để hoàn tất việc chinh phục Donbass, tạo thế mạnh khi thương lượng, dù 80 % thiết bị bị tiêu hủy trên chiến trường này, và số thương vong kỷ lục cao hơn cả Bakhmut. Tổng tham mưu trưởng quân đội Ukraina Valeri Zaloujny cho biết có đến 10.000 lính Nga phải bỏ mạng để chiếm được 20 kilomet vuông. Cựu bộ trưởng quốc phòng Ukraina, Andriy Zagorodnyud tỏ ra lo ngại vì không thể huy động được quân đông đảo như Nga, cho rằng cần được bù đắp bằng công nghệ, từ phi cơ cho đến drone.
Mìn, bom Nga đe dọa cư dân vùng được giải phóng
Le Monde mô tả « Cuộc sống thường nhật đầy khó khăn của cư dân những vùng được giải phóng » khỏi tay quân Nga. Một năm sau khi đánh đuổi quân xâm lược, niềm hân hoan đã được thay bằng tâm trạng ủ ê, với những vụ oanh tạc hàng ngày. Oksana Kuiantseva, thuộc tổ chức phi chính phủ East SOS vừa từ Kherson, Kharkiv, Mykolaiv và Donetsk trở về cho hay : « Nhiều ngôi làng bị phá hủy đến 100 %. Tại chỗ, mọi thứ dường như bị bỏ hoang, rồi sau khoảng 15 phút, bạn nghe tiếng chó sủa và phát hiện vẫn còn người sinh sống ở đó, trong những điều kiện khó thể tưởng tượng ». Giữa hoang tàn, không điện nước, khí đốt, người dân xoay sở để sống.
Mối đe dọa lớn nhất là mìn. Trước khi rút đi, quân Nga gài lại mìn khắp nơi : trên những cánh đồng, trong rừng, trên đường lộ và trong nhà dân. Ngày 01/11, có ít nhất 264 thường dân thiệt mạng và trên 830 người bị thương trên cả nước vì mìn. Tuy vậy người dân vẫn vào rừng kiếm củi bất chấp nguy hiểm. Còn tại các thành phố, bom đạn là nguy cơ lớn nhất. Một tình nguyện viên khác cho biết, cách của Nga là tấn công hai lần vào cùng một chỗ, như ở Syria. Họ oanh tạc vào một địa điểm, chờ đợi đội ngũ cấp cứu đến rồi đánh vào lần thứ hai để tạo ra nhiều nạn nhân hơn. Và gần đây, Nga thậm chí còn đánh ba hay bốn lần vào cùng mục tiêu, dù đó là trạm xe buýt, thư viện hay trường học…
Kiev không còn được chú ý, nhưng David đã chống lại Goliath suốt hai năm
Cũng về cuộc chiến tranh ở Ukraina, Les Echos tự hỏi, làm thế nào để phổ biến ý tưởng rằng, tầm quan trọng của tình hình có vẻ như nguyên trạng hiện nay, là yếu tố quyết định cho sự thăng bằng ở châu Âu và thế giới ? Cách đây vài ngày, thủ tướng Đức Olaf Scholz khẳng định trước Quốc Hội, việc trợ giúp Ukraina liên quan đến sự tồn vong của châu Âu. Chiến tranh sẽ còn kéo dài, và như vậy không thu hút truyền thông cũng như tạo cảm xúc.
Vào lúc mà các kênh tin tức liên tục phải lưu tâm đến việc khán giả nhảy từ kênh này sang kênh khác, làm thế nào để họ thấy được rằng những chuyện quan trọng không cần thiết phải kịch tính ? Làm thế nào để những người tiêu thụ thông tin ngày càng mệt mỏi, chán nản và thụ động hiểu được điều này ? Ukraina trở nên thứ yếu so với diễn tiến hàng ngày, nếu không phải là hàng giờ tại Trung Đông – một cách bất công.
Sau khi chờ đợi một chiến thắng chóng vánh của Nga, rồi hy vọng vào một cuộc phản công mang tính quyết định của Ukraina, các đồng minh của Kiev nay đối mặt với một kịch bản thứ ba. Trong khi chiến tuyến không mấy thay đổi và mùa đông đã đến, cuộc xung đột trở thành chiến tranh tiêu hao. Chàng David nhỏ bé đã chống cự được với người khổng lồ Goliath trong suốt hai năm qua, là một thành công rất lớn.
Tuy nhiên một ý tưởng nguy hiểm đã hình thành nơi các chính khách và nhà chiến lược phương Tây, rằng Nga sẽ có lợi trong một cuộc chiến tranh hao mòn. Trước hết về quân số, tuy Nga thiệt hại gấp ba so với Ukraina (300.000 quân bị loại khỏi vòng chiến còn Kiev là 100.000), nhưng mạng người bị Matxcơva coi rẻ, và khả năng huy động thêm quân của Kremlin lớn hơn vì dân số Ukraina chỉ bằng 1/3 so với Nga.
Ukraina không thua Nga, có nghĩa là đã thắng
Một số người nghĩ rằng có khi số lượng sẽ thắng được chất lượng, nên thúc đẩy Kiev phải đàm phán. Nhưng người Ukraina chiến đấu vì sự tồn vong của đất nước mình, với tư cách một Nhà nước dân chủ châu Âu, còn người Nga chiến đấu cho Putin. Vladimir Putin có thể coi Donald Trump là vũ khí tối thượng, nhưng kịch bản ưa thích của ông ta chưa chắc trở thành hiện thực. Thậm chí có thể nghĩ rằng thời gian không còn là ưu thế của Donald Trump, mà là của Nikki Haley vốn chống Nga.
Để không rơi vào chiếc bẫy do chính mình giăng ra, theo Les Echos, những người ủng hộ Kiev không nên lầm lẫn về ý nghĩa của chiến thắng. Chiến tranh vốn bất định, có thể Ukraina không tạo được bước đột phá quan trọng, nhưng điều chính yếu nằm ở chỗ khác. Kiev tiếp tục chiến đấu ngang ngửa với Matxcơva, và quan trọng hơn nữa là Nga không còn hoàn toàn kiểm soát được Crimée. Đối phó với thử thách hiện nay, nên nhìn lại một quan niệm từ 76 năm trước.
Sử gia George Kennan hồi năm 1947 đã nhấn mạnh đến khái niệm « containment » về địa chính trị, theo đó qua việc ngăn chận Liên Xô, với thời gian chế độ sẽ tự sụp đổ. Như vậy với nước Nga ngày nay, mục tiêu của phương Tây là chận đứng sự bành trướng, trước hết về quân sự, sau đó về chính trị, ý thức hệ. Còn đối với Ukraina, không bị thua trước một đối thủ mạnh hơn rất nhiều như Nga, đã là chiến thắng. Mệnh lệnh về đạo đức và chiến lược của phương Tây có thể tóm tắt như sau : không ngờ vực Ukraina, không tự ngờ vực chính mình, và không nghi ngờ gì về tính chất tồn vong trong cuộc chiến tranh này.
Thụy My (RFI)