Song Chi - Trước năm 1975, có rất nhiều trí thức, văn nghệ sĩ, thầy tu, linh mục… sống trong chế độ VNCH nhưng thân cộng, mê chủ nghĩa Mác, mê lý tưởng của chủ nghĩa cộng sản, lầm tưởng rằng chế độ do đảng cộng sản lãnh đạo là tốt đẹp hơn.
Sự chiến thắng của đảng cộng sản, của một chế độ man rợ hơn, vào ngày 30/4/1975 là nỗi bất hạnh lớn nhất của đất nước, dân tộc VN. Nhưng nghĩ cho cùng trong cái rủi có cái may. Đó là : chỉ những dân tộc nào từng trải qua chế độ độc tài do đảng cộng sản lãnh đạo, khi có cơ hội thay đổi mô hình thể chế chính trị theo con đường dân chủ hóa mới không còn bị lừa bịp nữa và dứt khoát với con đường cũ, như các nước XHCN Đông Âu cũ chẳng hạn.
Riêng nước Nga vì còn vướng Putin, vốn sinh ra và lớn lên trong thời Liên Xô, là một tay tình báo KGB cũ, nhưng lại mê quyền lực nên mới mơ màng muốn quay trở lại thời kỳ của nước Đại Nga hay Liên Xô cũ. Cũng có thể có những người Nga không hài lòng vì cảm thấy nước Nga bây giờ không phải là một cường quốc có tiếng nói quyết định trên trường quốc tế như Liên Xô trước kia, nhưng nếu tất cả những quốc gia từng là đế quốc, từng có nhiều thuộc địa trên thế giới hay từng hùng mạnh trong quá khứ, đánh đâu thắng đó mà vẫn giữ những suy nghĩ tiếc nuối, hung hăng như vậy thì thế giới này làm sao yên ổn?
Trở lại Việt Nam, giờ đây sau gần nửa thế kỷ, chúng ta có thể nói VNCH không phải là quá khứ mà là tương lai. Chúng ta tiếp tục nói về VNCH nhưng không hẳn là về chế độ VNCH đã không còn tồn tại, mà là mô hình thể chế cộng hòa tam quyền phân lập, pháp trị, tự do dân chủ mà đất nước VN sẽ phải hướng tới trong tương lai gần, bởi vì cho đến nay đó vẫn là mô hình tốt nhất của nhân loại.
Mô hình thể chế độc tài độc đảng tước đoạt mọi quyền tự do của con người, chà đạp lên nhân phẩm, kìm hãm sức sáng tạo của con người trong khi biến đất nước, nhân dân thành tài sản riêng, quyền sở hữu riêng của một đảng, thậm chí của một nhóm người, để cho cái đảng đó, cái nhóm người đó ngồi trên đầu trên cổ nhân dân, tha hồ vơ vét tham nhũng, tha hồ muốn làm gì thì làm…mô hình thể chế đó dứt khoát không thể tiếp tục tồn tại.
Dân chủ hóa là con đường bắt buộc phải đến. Dù mau hay chậm. Và đến chừng đó, những di sản của chế độ VNCH như kinh nghiệm kiến quốc, Hiến pháp 1967, một nền giáo dục với triết lý Nhân bản – Dân tộc – Khai phóng, một môi trường tự do cho sáng tác, sáng tạo…sẽ là những kinh nghiệm quý để chúng ta không đến nỗi phải bắt đầu từ số 0.
Song Chi (Facebook)
(* Tựa bài do QĐB đặt.)