Các trường đại học Canada có 90 ngày để cung cấp cho chính phủ thông tin chi tiết về việc hợp tác giữa họ với các tổ chức ĐCS Tàu có liên quan. (Nguồn: pixnio.com)

Andrew Chen - Theo một công ty bảo mật dữ liệu có trụ sở tại Hoa Kỳ, khoảng 50 trường đại học Canada đã hợp tác với một học viện khoa học quân sự Trung cộng để tiến hành nghiên cứu học thuật về các công nghệ cao cấp và nhạy cảm, chẳng hạn như những công nghệ liên quan đến hỏa tiễn dẫn đường và nghe lén.

The Globe and Mail đưa tin dựa trên một nghiên cứu của công ty tình báo chiến lược Strider Technologies Inc của Hoa Kỳ rằng, từ năm 2005 đến 2022, các nhà nghiên cứu từ nhiều trường đại học khác nhau ở Canada — bao gồm Đại học Waterloo, Đại học Toronto, Đại học British Columbia, và Đại học McGill — đã hợp tác với các nhà khoa học quân sự Trung cộng tại Đại học Công nghệ Quốc phòng Trung cộng (NUDT) để thực hiện và công bố hàng trăm bài báo khoa học.

Tờ Globe đưa tin, công trình này bao gồm 240 bài báo nghiên cứu chung được 10 trường đại học hàng đầu của Canada phát hành với sự hợp tác của NUDT trong vòng 5 năm qua. Các chủ đề nghiên cứu bao gồm mật mã lượng tử, quang tử, và khoa học vũ trụ, trong khi một số chuyên gia tại NUDT là những nhà chuyên môn về hệ thống hướng dẫn và hiệu suất [chiến đấu của] hỏa tiễn, các loại robot di động, và giám sát tự động.

Đoàn xe quân sự mang hỏa tiễn đất đối không HHQ-9B tham gia một cuộc duyệt binh tại Quảng trường Thiên An Môn ở Bắc Kinh vào ngày 01/10/2019, để kỷ niệm 70 năm thành lập nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. (Ảnh: GREG BAKER/AFP qua Getty Images)

NUDT cho biết trên trang web của mình rằng tiền thân của trường này là Học viện Kỹ thuật Quân sự Quân Giải phóng Nhân dân được thành lập vào đầu những năm 1950, nhưng đến năm 1978 trường này đã đổi tên thành Đại học Công nghệ Quốc phòng Trung cộng “dưới sự quan tâm trực tiếp” của Chủ tịch đảng cộng sản Tàu (ĐCST) lúc bấy giờ là ông Đặng Tiểu Bình.

Trang web này cũng mô tả “vị thế đặc biệt” của NUDT là nằm dưới “sự lãnh đạo trực tiếp của Quân ủy Trung ương.” Đây là trường đại học quốc phòng trọng điểm nhất của Trung cộng, và trường này “được nhà nước và quân đội đầu tư rất nhiều”.

Lãnh đạo Trung cộng đương nhiệm Tập Cận Bình đã có bài diễn văn trước khán giả tại NUDT vào tháng 11/2013, theo đó ông cam kết “đẩy nhanh việc xây dựng và phát triển để đưa [NUDT] trở thành một trường đại học đẳng cấp thế giới mang bản sắc quân sự Trung Hoa,” trang web cho biết.

Theo báo cáo của Strider, trong số 50 cơ sở giáo dục của Canada, Đại học Waterloo đứng đầu danh sách hợp tác với NUDT.

Từ năm 2017 đến 2022, các nhà nghiên cứu của Đại học Waterloo đã phát hành 46 bài báo chung với các nhà nghiên cứu có liên đới với trường NUDT. Một số nghiên cứu được công bố vào năm 2018 và 2020 liên quan đến lượng tử ánh sáng, một công nghệ then chốt liên quan đến sóng ánh sáng được sử dụng trong các hệ thống thu thập thông tin tình báo.

Về các công trình nghiên cứu được công bố với sự cộng tác của NUDT, Đại học Alberta đứng thứ hai, tiếp theo là Đại học McGill, Đại học Toronto, Đại học British Columbia, Đại học Simon Fraser, Đại học Victoria, Đại học McMaster, Đại học Concordia, và Đại học Calgary, tờ Globe đưa tin.

The Epoch Times đã liên lạc với các trường đại học nói trên ở Canada để đề nghị bình luận nhưng hiện tại vẫn chưa nhận được phản hồi.

Đánh giá rủi ro

Bên cạnh các trường đại học công lập của Canada, Hội đồng Nghiên cứu Khoa học Tự nhiên và Kỹ thuật (NSERC), một cơ quan cung cấp tài trợ liên bang, đã tham gia vào các dự án nghiên cứu hợp tác thực hiện với các nhà khoa học quân sự Trung cộng. Tuy nhiên, vào năm 2021, Ottawa đã đưa ra các hướng dẫn chặt chẽ hơn cho NSERC, yêu cầu các nhà nghiên cứu đăng ký nhận tài trợ của NSERC phải hoàn thành một bản đánh giá rủi ro an ninh.

Chính phủ Canada cho biết trong một thông cáo báo chí, “Mặc dù phần lớn các liên kết đối tác nghiên cứu đều có những ý định trong sạch là mang lại lợi ích chung cho tất cả các bên nghiên cứu, nhưng một số hoạt động của chính quyền ngoại quốc, quân đội và các chủ thể khác — chẳng hạn như sự can thiệp và hoạt động gián điệp của ngoại quốc — gây rủi ro cho an ninh quốc gia và tính toàn vẹn của hệ sinh thái nghiên cứu của Canada.”

Tuy nhiên, tờ Globe đưa tin cho hay những bản hướng dẫn an ninh bổ sung nói trên đã không ngăn cản được các học viện và tổ chức của Canada hợp tác với Trung cộng, vì không có trường đại học nào trong số 10 trường đại học hàng đầu hợp tác với NUDT cấm các nhà nghiên cứu của họ tiến hành dự án trong tương lai với trường quân sự của Trung cộng.

Một số trường đại học Canada đó, khi phản hồi nghi vấn báo chí từ tờ Globe, đã viện dẫn một lý do chung để biện minh cho việc họ tiếp tục hợp tác với Trung cộng; rằng bất kỳ lệnh chấm dứt hợp tác học thuật nào như vậy phải xuất phát từ chính phủ liên bang. Tuy nhiên, Ottawa đã không đưa ra mệnh lệnh đó.

Giáo sư Joseph Wong của Đại học Toronto nói với tờ Globe rằng: “Về các vấn đề an ninh quốc gia, các trường đại học mong chờ phía chính phủ Canada đưa ra hướng hành động, nhưng không có chỉ thị nào từ phía các nhà chức trách yêu cầu chấm dứt việc đồng tác giả của các tài liệu nghiên cứu mà quý báo mô tả.”

CSIS cảnh báo

Từ lâu, Cơ quan Tình báo An ninh Canada (CSIS) đã cảnh báo các tổ chức học thuật của Canada về các hoạt động gián điệp ngoại quốc được thực hiện thông qua nghiên cứu học thuật, đồng thời cho biết Trung cộng là một trong số các tác nhân ngoại quốc mà Canada cần phải cảnh giác và đề phòng.

Theo một báo cáo của Viện Nghiên cứu Chiến lược của Trường Quân sự Pháp (Institut de Recherche Stratégique de l’Ecole Militaire, IRSEM), một tổ chức tư vấn chính sách được chính phủ Pháp tài trợ, hoạt động gây ảnh hưởng của Trung cộng ở Canada thông qua lĩnh vực học thuật nổi tiếng là khuếch trương và thâm nhập khắp nơi, trong đó có việc sinh viên quốc tế ở Canada đánh cắp nghiên cứu học thuật cho Bắc Kinh.

Báo cáo được công bố vào năm 2021 này trình bày chi tiết cách sinh viên Trung cộng cũng có thể giúp định hình thái độ đối với ĐCS Tàu trong khuôn viên trường bằng cách gây áp lực lên những tiếng nói bất đồng chính kiến ​​hoặc các giáo sư. Báo cáo này cũng trích lời Giám đốc CSIS David Vigneault, người đã cảnh báo hồi năm 2018 rằng cơ quan này nhận thấy Trung cộng tượng trưng cho “thách thức rõ rệt và quan trọng nhất đối với (hoạt động gián điệp do con người thực hiện) nhắm vào các trường đại học của Canada.”

Andrew Chen (phóng viên của The Epoch Times tại Toronto)

Biên dịch: Hồng Ân (etviet)