Bộ trưởng Quốc Phòng Lloyd Austin tại điện Capitol, Washington, Hoa Kỳ, ngày 17/04/2024. (AP - John McDonnell)

Minh Phương (RFI) - Hôm 02/05/2024, bộ trưởng Quốc Phòng các nước Mỹ, Úc, Nhật Bản và Philippines đã dự cuộc họp chung lần thứ hai tại Hawaii trong bối cảnh lo ngại về các hành động khiêu khích của Tàu cộng ở Biển Đông. Cuộc gặp diễn ra sau cuộc tập trận hải quân chung đầu tiên ở Biển Đông giữa bốn nước vào tháng trước.

Trả lời báo chí sau cuộc họp, bộ trưởng Quốc Phòng Hoa Kỳ Lloyd Austin khẳng định cuộc tập trận đã giúp tăng cường khả năng phối hợp giữa các quốc gia, xây dựng mối liên kết giữa quân đội bốn nước và nhấn mạnh cam kết chung về luật pháp quốc tế trên biển. Trong khi đó, người đồng cấp Úc Richard Marles cho biết thêm rằng các bộ trưởng đã bàn về việc gia tăng các cuộc tập trận phòng thủ chung giữa bốn nước. Theo AP, Hoa Kỳ có các hiệp ước quốc phòng kéo dài hàng thập kỷ với cả ba quốc gia.

Cũng trong buổi họp báo này, bộ trưởng Quốc Phòng Mỹ đã lên án các hành vi “vô trách nhiệm” của Tàu cộng khiến “các thủy thủ đoàn Philippines gặp nguy hiểm”, sau vụ Bắc Kinh dùng vòi rồng tấn công tàu Philippines hôm 30/04. Ông Austin nhắc lại Hoa Kỳ sẽ “tiếp tục sát cánh cùng Philippines”, cam kết thực hiện Hiệp ước phòng thủ chung năm 1951 giữa hai nước. Hiệp ước đã được hai bên cập nhật vào năm ngoái, nêu rõ những cam kết phòng thủ chung sẽ được kích hoạt khi một trong hai bên bị tấn công quân sự ở “bất kỳ nơi nào tại Biển Đông”.

Ngoại trưởng New Zealand hôm nay cũng đã bày tỏ quan ngại về việc Tàu cộng gia tăng sự hiện diện tại các đảo ở Thái Bình Dương, cảnh báo rằng các hành động này có thể “gây bất ổn” và làm suy yếu an ninh khu vực. Theo AFP, đây là một trong những lần hiếm hoi New Zealand chỉ trích Bắc Kinh, đối tác thương mại chính của Wellington.

*

MỸ, NHẬT, ÚC, PHILIPPINES LÊN ÁN TRUNG QUỐC DÙNG VŨ LỰC CẢN TRỞ ‘‘TỰ DO HÀNG HẢI’’

Ảnh minh họa: Các tàu chiến của hải quân Mỹ, Úc, Nhật và Philippines tập trận chung ngày 07/04/2024, trong vùng đặc quyền kinh tế của Philippines tại Biển Đông. (AFP - Leo Baumg Artner)

Trọng Thành - Thông cáo của bộ trưởng Quốc Phòng bốn nước ‘‘phản đối mạnh mẽ’’ việc Tàu cộng sử dụng các tàu Hải cảnh và dân quân biển ở Biển Đông gây nguy hiểm, ‘‘liên tục cản trở tàu Philippines thực thi quyền tự do hàng hải trên biển và làm gián đoạn các tuyến đường tiếp tế tới Bãi Cỏ Mây (Second Thomas Shoal)’’.

Lãnh đạo quốc phòng bốn nước kêu gọi Tàu cộng tuân thủ phán quyết ‘‘cuối cùng và mang tính ràng buộc về mặt pháp lý’’ của Tòa Trọng tài Thường Trực của Liên Hiệp Quốc năm 2016, bác bỏ các yêu sách chủ quyền Tàu cộng trên gần trọn Biển Đông, đồng thời nhấn mạnh quyết tâm ‘‘hợp tác để hỗ trợ các quốc gia thực thi các quyền của mình tại Biển Đông’’.

Thông cáo chung được đưa ra sau khi bộ trưởng Quốc Phòng Úc Richard Marles, bộ trưởng Quốc Phòng Nhật Bản Kihara Minoru, bộ trưởng Quốc Phòng Philippines Gilberto Teodoro và bộ trưởng Quốc Phòng Mỹ Lloyd Austin III, hội kiến ngày 02/05 tại Hawaii. Đây là cuộc họp lần thứ hai giữa lãnh đạo quốc phòng bốn nước đồng minh. Cuộc họp nói trên diễn ra ngay sau khi bốn nước lần đầu tiên tập trận chung tại Biển Đông đầu tháng 4/2024.

Cũng ngày 2-5-2024, bộ trưởng Quốc Phòng ba nước Mỹ, Nhật, Úc ra một thông cáo khác, ‘‘cực lực phản đối bất kỳ nỗ lực nào của Tàu cộng nhằm đơn phương thay đổi hiện trạng bằng vũ lực hoặc bằng áp lực ở Biển Đông và Biển Hoa Đông’’, trong đó có ‘‘các hành động gây bất ổn ở Biển Đông như các va chạm không an toàn trên biển và trên không, quân sự hóa các thực thể tranh chấp và sử dụng nguy hiểm các tàu tuần duyên và dân quân biển, cũng như can thiệp vào các hoạt động hàng hải thông thường và các nỗ lực nhằm ngăn chặn hoạt động thăm dò tài nguyên ngoài khơi của các nước khác’’.

Cuộc hội kiến giữa bộ trưởng Quốc Phòng bốn nước Mỹ, Nhật, Úc và Philippines diễn ra một ngày trước cuộc bàn giao quyền chỉ huy Bộ Tư lệnh Ấn Độ - Thái Bình Dương Mỹ (USINDOPACOM), tại trụ sở Hawaii. Trong buổi nhậm chức hôm qua, đô đốc Samuel Paparo, người thay đô đốc John Aquilino, cũng đã trực tiếp lên án hoạt động ‘‘bành trướng’’ của Tàu cộng ở khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương. Tân chỉ huy Mỹ gọi các hành động hiện nay của Tàu cộng là ‘‘bất hợp pháp, cưỡng bức, hung hăng và lừa đảo” (‘‘illegal, coercive, aggressive and deceptive’’), vượt khỏi khuôn khổ các chiến thuật thường được gọi là ‘‘vùng xám’’, tức sử dụng các lực lượng dân sự hoặc bán quân sự để lấn dần từng bước. Đô đốc Samuel Paparo nhấn mạnh ‘‘sẽ phối hợp với các đồng minh, đối tác và các đồng đội để bảo vệ khu vực Ấn Độ -Thái Bình Dương tự do và cởi mở, cụm từ của cố thủ tướng Shinzo Abe’’, ‘‘sẵn sàng chiến đấu chống lại bất kỳ kẻ thù nào đe dọa hòa bình, an ninh, ổn định và thịnh vượng của nước Mỹ cũng như các đồng minh và đối tác’’. (RFI)