Phó tổng thống Mỹ Kamala Harris trả lời báo giới tại Tòa nhà Văn phòng Điều hành Eisenhower ở Washington, Hoa Kỳ, ngày 25/07/2024. (AFP - Roberto Schmidt)
Phan Minh (RFI) - Phó tổng thống Kamala Harris đã gần như chắc chắn được đảng Dân Chủ chọn để ra tranh cử tổng thống Mỹ tháng 11 sau khi tổng thống Joe Biden rút khỏi cuộc chạy đua vào Nhà Trắng hôm 21/07/2024. Một trong những việc quan trọng mà bà Harris phải làm là chọn người đứng liên danh phó tổng thống.
Đảng Dân Chủ chưa chính thức đề cử Kamala Harris ra đối đầu với ứng cử viên Cộng Hòa Donald Trump vào tháng 11, nhưng các lãnh đạo chủ chốt của đảng đã chính thức lên tiếng ủng hộ bà, trong đó có tổng thống Joe Biden.
Một nhà báo của kênh CNN nhận định “vấn đề trọng tâm đối với bà Harris hiện nay là chọn người đồng tranh cử và quyết định thời điểm công bố điều đó”. Không có hạn chót để bà Harris đưa ra quyết định, nhưng danh tính của người được chọn nhiều khả năng sẽ được công bố trước đại hội đảng Dân Chủ bắt đầu ngày 19/08.
Người đồng tranh cử lý tưởng
Các chuyên gia đã bắt đầu dự đoán về người sẽ được chọn. Josh Shapiro, thống đốc bang Pennsylvania, Gretchen Whitmer, thống đốc bang Michigan, thượng nghị sĩ bang Arizona, Mark Kelly và bộ trưởng Giao Thông Vận Tải, Pete Buttigieg là những cái tên được các nhà bình luận chính trị nhắc đến nhiều nhất.
Những suy đoán này dựa trên các phân tích khác nhau về những yếu tố tạo nên người đồng tranh cử lý tưởng của Kamala Harris. Jérôme Viala-Gaudefroy, giảng viên tại Sciences Po Saint-Germain-en-Laye và chuyên gia về Hoa Kỳ, nhận định “không có ứng viên nào thực sự lý tưởng, nhưng một số cá nhân có thể bù đắp cho những khuyết điểm của đương kim phó tổng thống”.
Mitchell Robertson, chuyên gia về lịch sử chính trị Hoa Kỳ tại đại học College London, cho rằng người đồng tranh cử lý tưởng của Kamala Harris “trước hết phải có khả năng giành được phiếu bầu ở những bang then chốt mà bà đang bị thất thế”.
Mitchell Robertson nhắc lại bà Kamala Harris từng là thượng nghị sĩ ở bang California, nơi sẽ “không mang lại nhiều lợi ích chính trị vì đây là bang mà đảng Dân Chủ có truyền thống giành chiến thắng”.
Đối với chuyên gia Robertson, bà Harris sẽ cần có một người đồng tranh cử đến từ một bang quan trọng ở Midwest, chẳng hạn như Ohio, Wisconsin hay Pennsylvania, nơi đương kim tổng thống Biden xuất thân. Đó là những bang then chốt có thể quyết định kết quả cuộc bầu cử tổng thống năm 2024.
Jacob Maillet, chuyên gia về Bắc Mỹ và giảng viên tại đại học Paris Descartes, nhận định “tác động thực sự mà một người đồng tranh cử có thể mang lại trong việc giành chiến thắng ở một bang vẫn còn phải được chứng thực”. Còn Jérôme Viala-Gaudefroy thì cho rằng “những cuộc bầu cử giờ đây trở nên rất sít sao và bất kỳ yếu tố nào có thể mang lại dù chỉ một vài phiếu bầu sẽ đóng vai trò không hề nhỏ, đặc biệt ở những bang then chốt mà một ứng cử viên có thể chiến thắng với chênh lệch chỉ khoảng vài nghìn phiếu”.
Có nhất thiết phải là thống đốc bang ?
Người đồng tranh cử lý tưởng không những phải đến từ một bang quan trọng có thể mang lại nhiều phiếu bầu, mà nếu là thống đốc bang thì càng có lợi cho ứng viên tổng thống. René Lindstädt, chuyên gia về chính trị Mỹ tại đại học Birmingham, khẳng định “đó là một lợi thế đáng kể, vì điều đó chứng tỏ người đó có khả năng điều hành một chính quyền và đã có kinh nghiệm về bộ máy hành chính”. Đó là những phẩm chất rất quan trọng, bởi phó tổng thống phải có khả năng lãnh đạo đất nước trong trường hợp tổng thống bị mất khả năng làm việc.
Nhưng việc chọn một thống đốc bang cho vị trí ứng viên phó tổng thống cũng mang lại nhiều rủi ro. Bởi một thống đốc khi trở thành người đồng tranh cử sẽ dẫn đến tình trạng bang đó bị khuyết lãnh đạo và phải tổ chức một cuộc bầu cử mới với kết quả không chắc sẽ khả quan. Do vậy, giải pháp khác đối với bà Harris là tìm một thượng nghị sĩ có kinh nghiệm và có sức lôi cuốn ở một bang mà thống đốc thuộc đảng Dân Chủ, và trong trường hợp thượng nghị sĩ đó trở thành “phó tổng thống”, thống đốc bang sẽ bổ nhiệm người thay thế. Đó có thể là trường hợp của Mark Kelly, thượng nghị sĩ bang Arizona, được các chuyên gia nhận định là một trong những ứng viên sáng giá nhất để đứng liên danh phó tổng thống với bà Harris.
Đương kim phó tổng thống cũng có hai tiêu chí người đồng tranh cử. Đầu tiên, Kamala Harris có thể sẽ chọn một phụ nữ. Mitchell Robertson phân tích rằng “một trong những lập luận chính của phe Dân Chủ chống lại Donald Trump liên quan đến việc bảo vệ nữ quyền, và còn gì hoàn hảo hơn khi có đến hai phụ nữ lãnh đạo chiến dịch này, mặc dù đó sẽ là điều chưa từng có trong tiền lệ”.
Nhưng cũng có một cách tiếp cận “bảo thủ” hơn, bao gồm việc tìm kiếm một người đồng tranh cử mang tính “bổ sung”. Với việc Kamala Harris là một phụ nữ Mỹ gốc Phi, bà sẽ cần một người đàn ông da trắng làm phó tổng thống.
Đối với hầu hết các chuyên gia được France 24 phỏng vấn, các chiến lược gia bên đảng Dân Chủ dường như thiên về giải pháp chọn một người đồng tranh cử da trắng. Jacob Maillet giải thích “Kamala Harris hiểu rằng bà đang bị Donald Trump dẫn trước. Thời gian không còn nhiều, nên bà không có quyền mắc sai lầm. Do vậy, Harris có thể sẽ phải chọn phương án ít rủi ro hơn”.
Cẩn trọng trong việc chọn người
Jérôme Viala-Gaudefroy cũng cho rằng do thời gian không còn nhiều, “bà Harris cần chọn một người có khả năng nhanh chóng gây tác động trong chiến dịch vận động tranh cử”. Do vậy, đội ngũ tranh cử cần chú ý đến tầm quan trọng của một “câu chuyện dễ dàn dựng”, theo nhận định của các chuyên gia được France 24 phỏng vấn. Chẳng hạn như ứng viên Mark Kelly, một cựu phi hành gia có vợ suýt bỏ mạng sau một cuộc tấn công khủng bố hồi năm 2011, hay Pete Buttigieg, vốn được biết đến với tư cách là ứng cử viên tổng thống vào năm 2020. Những câu chuyện như trên sẽ dễ “thu hút” cử tri hơn.
Thật khó để tìm ra người đồng tranh cử hội đủ tất cả các yếu tố cần thiết. Giờ đây, “Kamala Harris sẽ phải theo dõi những cuộc thăm dò đầu tiên để nắm rõ tình hình hơn, sau đó liên hệ với những người bà cảm thấy phù hợp nhất và thương lượng với họ. Việc này có thể diễn ra rất nhanh chóng, nhưng vẫn đòi hỏi một chút thời gian”, theo nhận định của Jacob Maillet.
Bà Harris cũng thực sự không muốn phạm sai lầm. René Lindstädt khẳng định “việc lựa chọn người đồng tranh cử rất quan trọng và có thể gây ra những hậu quả thực sự cho cuộc bầu cử”. Ví dụ, trong trường hợp người đồng tranh cử của Harris bị lép vế trong cuộc tranh luận với ứng viên phó tổng thống bên đảng Cộng Hòa, J.D. Vance, “dư luận có thể đặt câu hỏi liệu Kamala Harris có thực sự đáng tin cậy với tư cách là một ứng viên tổng thống, nếu bà đã sai lầm trong việc lựa chọn người đồng tranh cử”, Mitchell Robertson nhấn mạnh.
Ngoài ra, một người đồng tranh cử tồi tệ cũng có thể trở thành gánh nặng chính trị. Điều này đã từng xảy ra với ứng viên đảng Cộng Hòa John McCain vào năm 2008, sau khi ông chọn nhân vật cực hữu Sarah Palin. Những tuyên bố gây tranh cãi của bà, đặc biệt khi ám chỉ Barack Obama có mối liên hệ với những kẻ khủng bố, đã khiến những cử tri ôn hòa quay lưng và cũng không huy động được ồ ạt nhóm cử tri cực bảo thủ. (RFI)
Nguồn : France 24